Burgers’ Desert
Dieren

Gilamonster

Heloderma suspectum

Plek in het dierenrijk

Gilamonsters zijn hagedissen. Het zijn dus koudbloedige dieren, uit de groep van de reptielen. Andere hagedissen in Burgers’ Zoo zijn de watervaranen in de Rimba en de marmeranolissen, basilisken en leguanen in de Bush.

Eigenschappen van de Gilamonster

Verspreiding

Mexico en zuiden van de Verenigde Staten

Lengte

55 cm

Leefwijze

solitair

Broedduur

10 maanden

Legselgrootte

1-12 eieren

Leeftijd

20 jaar

Voedsel

kleine zoogdieren, vogels, hagedissen

Bedreiging

bijna bedreigd

Bijzonder gedrag

Bijzonder gedrag

Gilamonsters zijn één van de weinige soorten giftige hagedissen. Ze hebben echter geen gespecialiseerde giftanden, zoals sommige slangen dat wél hebben. Het gif wordt achterin de kaak geproduceerd en wordt als het ware in een prooidier gekauwd. Voor gezonde mensen is de beet van een gilamonster niet gevaarlijk,  omdat deze dieren slechts kleine hoeveelheden gif produceren.

Wist u dit al over gilamonsters?

  • Gilamonsters zijn zwart met een oranje-roze patroon. Sommige biologen stellen dat dit waarschuwingskleuren zijn; het gilamonster is immers giftig. Andere biologen denken dat deze kleuren juist een aardige schutkleur zijn in het natuurlijke habitat. Het woestijnzand heeft namelijk ook een rossige kleur en een gilamonster in de natuur valt bijna niet op!
  • Hoewel ze sloom lijken, kunnen gilamonsters best snel zijn. Met name aan het begin van de paartijd vechten de mannetjes vrij heftig met elkaar. Dan zijn ze verbazingwekkend vlot en volhardend.
  • Volwassen gilamonsters zijn geen enorm grote eters. In de natuur eten ze slechts zo’n tiental keren per jaar! Jonge gilamonsters kunnen echter behoorlijk schrokken: ze kunnen in één keer half zoveel eten als ze zelf wegen!
  • De stoffen in het gif van gilamonsters zijn recentelijk goed onderzocht door farmaceuten. Een eiwit uit het speeksel, genaamd exendin-4, blijkt als medicijn werkzaam bij diabetes type 2. Na de ontdekking aan het gilamonster lukte het gelukkig snel om dit stofje synthetisch te fabriceren, dus de woestijnhagedis lijdt niet onder het medisch gebruik van zijn gif! Sinds 2009 krijgen ook patiënten in Nederland dit de bloedsuikerspiegel regulerende middel!
Over de voortplanting

Over de voortplanting

De paartijd van gilamonsters is in de lente en de vrouwtjes leggen de eieren in de zomer in de grond. Het duurt heel lang totdat ze uitkomen, dat gebeurt namelijk pas in de lente van het jaar erop!

Eén met de natuur

Eén met de natuur

In de Noord-Amerikaanse woestijn zijn de temperaturen ’s winters voor koudbloedige dieren te laag om actief te kunnen blijven. Gilamonsters houden daarom een winterrust. Van november tot en met februari blijven ze onder de grond. In die tijd jagen ze niet. Ze teren op de vetreserves in hun staart die na de winterrust duidelijk dunner is dan daarvoor. 

Bedreiging en bescherming

Bedreiging en bescherming

Het verspreidingsgebied van het gilamonster is slechts klein. De populatie in het wild is daarom niet enorm groot. Hoewel er niet veel op deze dieren wordt gejaagd, worden ze toch wat zeldzamer. Daarom is het gilamonster in heel zijn natuurlijk verspreidingsgebied beschermd. In Europese dierentuinen bestaat voor deze soort een fokprogramma.

  • <

    <Onbekend >

    >
  • <

    <Niet bedreigd >

    >
  • <

    <Bijna bedreigd >

    >
  • <

    <Kwetsbaar >

    >
  • <

    <Bedreigd >

    >
  • <

    <Ernstig bedreigd >

    >
  • <

    <Uitgestorven in het wild >

    >
  • <

    <Uitgestorven >

    >
De gilamonsters in Burgers’ Desert

De verzorging van de gilamonsters bestaat uit het af en toe schoonmaken van het verblijf en een paar keer per week schoon drinkwater aanbieden. Gevoerd worden deze reptielen één keer per week. Per dier krijgen ze dan één of twee dode muizen. Gedurende de winterrust vasten de dieren. Hun winterrust houden de dieren gewoonlijk in het verblijf waar de bezoekers ze  kunnen zien. De temperatuur in het verblijf wordt dan verlaagd naar zo’n 13 graden. De gilamonsters bewegen in die tijd nog minder dan normaal!